بینی و مجرای بینی معمولاً خط مقدم مقابله بدن در برابر بیماریها (عفونت) هستند. میکروبها و اشیاء خارجی، تلاش میکنند از طریق بینی به بدن انسان حمله کنند. با این حال، رطوبت و یا مخاط درون بینی مانند کاغذ سمی مگسکش عمل میکند و میکرو ارگانیسمهای نفوذی را جذب و یا به دام میاندازد و از ورود آنها به بدن جلوگیری میکند. متاسفانه، عوامل متعددی وجود دارد که میتواند منجر به خشکی سوراخهای بینی گردد، مانند مخاط موکوس که در دستگاه تنفسی خشک میشود.
سندرم خشکی بینی چیست؟
اگر فردی دچار مشکل خشکی بینی و یا مجرای بینی باشد، میکروبها به راحتی میتوانند وارد بدن شوند، بدون اینکه با مانعی مواجه شوند.هرچند بیشتر مردم سرماخوردگی را وابسته به آبریزش بینی میدانند، اما وجود ویروسها در دستگاه تنفسی نیز میتواند منجر به خشکی مجرای بینی شده و مانع از تجمع مقدار طبیعی رطوبت در پوشش داخل بینی گردد. بنابراین اگر چه این مشکل ممکن است جای نگرانی نباشد، اما میتواند منجر به عوارض جدی و متعددی شود. بنابراین، بهتر است از علل مختلف خشکی سوراخهای بینی و محرک آن آگاهی داشت تا بتوان از این عارضه پیشگیری نمود.
علتها و عوامل
عوامل متعددی وجود دارد که میتواند باعث خشکی حفره بینی گردد، این عوامل میتواند شامل محیط زیست، آنفولانزا، عوارض جانبی داروهای خاص و یک بیماری به نام سندرم خشکی بینی باشد. به طور کلی آب و هوای گرم و مرطوب میتواند منجر به خشکی بیش از حد در چندین منطقه شود، مانند خشکی چشم، خشکی بینی و خشکی گلو. برخی از افراد نیز از اسپریهای بینی و ضد احتقان و گرفتگی استفاده میکنند که برای تمیز کردن بینی گرفته و خشک بسیار مؤثر است. اگر چه اسپریهای ضد احتقان ممکن است برای تمیز کردن بینی مفید باشند، اما ممکن است بینی را کمی بیش از حد خشک کرده و منجر به این مشکل گردد. یک عارضهی دیگر موسوم به سندرم شوگرن نیز میتواند باعث خشکی بینی و گلو و همچنین از دست دادن رطوبت در چشم شود.
مشکل بینی خشک همچنین در زنانی مشاهده میشود که یائسه هستند و کاهش سطح کلاژن در بدن آنها مخاط مجرای بینی، چشم و گلو را کاهش میدهد. در واقع، دیده شده است افرادی که به دلایل مختلف، مستعد خونریزی بینی هستند نیز اغلب از مشکل خشکی بینی رنج میبرند؛ علت خون دماغ شدن می تواند به خشکی بینی مربوط باشد.
به غیر از عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی، دو بیماری دیگر نیز میتواند به خشکی بینی منجر شود که عبارتند از رینیت و فشار خون بالا. بنابراین، از آنجا این مشکل میتواند نشانهای از یک مشکل سلامتی باشد، بهتر است توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد، حتی اگر یک بیماری جزئی به نظر برسد.
علائم و نشانهها
چندین علامت ناخوشایند وجود دارد که میتواند با خشکی بینی همراه باشد. برخی از شایعترین علائم نشان دهندهی این مشکل عبارتند از:
- ترکها و ضایعات در پوشش داخلی بینی
- تحریک بینی
- خارش شدید در سوراخهای بینی
- تورم و خونریزی (در موارد نادر)
- خشکی دهان و گلو
- مشکلات بینایی، ناشی از خشکی در چشم
- انقباض در مجرای بینی (در برخی موارد)
در مواردی که فرد دچار علایم شدیدی مانند مشکلات در بلع یا تنفس ناشی از خشکی شدید در بینی و گلو باشد، بهترین کار این است که بلافاصله به یک پزشک مراجعه کنید.
درمان
اگر چه خشکی بینی به خودی خود یک مشکل بسیار جدی نیست، اما بسیاری از افراد ترجیح میدهند برای از بین بردن علائم متعددی که دارد، آن را درمان کنند. با این حال، به منظور افزایش سطح مخاط بینی خشک، شناسایی علت دقیق این مشکل و سپس درمان بیماری بر این اساس، کاملاً ضروری است. هر چند ممکن است با درمان بینی خشک، این بیماری و علائم آن برطرف شود، اما بسیار مهم است که اول با یک پزشک مشورت کنید.
سندرم بینی خالی را میتوان با درمانهای موضعی که بینی را مرطوب میکند، درمان نمود. متاسفانه، بسیاری از این درمانها مضر بوده و منافع اندکی دارد. به عنوان مثال، شستشوی مکرر بینی با محلول نمکی (سالین) یا ژل سالین، موجب تسکین موقت خشکی بینی میشود. اما پروتئینها و موسینهای موجود در لایهی مخاطی پوشانندهی حفره بینی را نیز شسته و از بین میبرد. این پروتئینها شامل پپتیدهای دفاعی میزبان مانند لاکتوفرین، بتا دیفنسینهای انسانی و غیره هستند که باکتریهایی را که معمولاً در بینی وجود دارند، کنترل میکنند. از بین رفتن این پروتئینها همچنین قابلیت بینی برای محافظت مخاط بینی در برابر باکتریهای خطرناک مانند کلبسیلا اوزانه را مختل میسازد.
عمل جراحي
عمل جراحی برای درمان سندرم خشکی بینی معمولاً شامل استفاده از پروتز یا مواد حجم دهنده برای افزایش اندازه بافت باقی ماندهی شاخک بینی است و یا برای افزایش مقاومت در برابر مواد پروتز استفاده شده در مکانهای دیگر (مانند سپتوم بینی) به منظور بازسازی شاخک بینی میباشد. این پروتز در کاهش تلاطم جریان هوای بینی، تا حدی موفق بوده است. با این حال، این پروتزها قادر به تولید رطوبت و یا جنبههای حفاظتی و ایمنی مخاط اصلی شاخک نیستند. انتخاب پروتز برای جراح نیز دشوار است. در ابتدا جراحان استفاده از مواد قابل جذب مانند اسید هیالورونیک را ترجیح میدهند، تا ببینند آیا پروتز برای بیماران قابل استفاده است. پس از آن، پروتز دائمی مانند گورتکس یا درم بدون سلول را امتحان میکنند. بسیاری از بیماران، فایدهی اندکی از گزینههای پروتز را گزارش میکنند. به تازگی، چندین مرکز پزشکی، اِعمال پلاسمای غنی از پلاکت در ترکیب با پروتز بدون سلول ماتریکس خارج سلولی را برای درمان خشکی بینی شروع کردهاند.
علت و درمان خشکی بینی بعد از جراحی زیبایی بینی
خشکی بینی بعد از عمل جراحی بینی، امری غیر معمول نیست. به خصوص اگر عمل جراحی شما مستلزم کم کردن شاخک تحتانی باشد. این خشکی ممکن است تا چند ماه پس از عمل جراحی شما تداوم یابد. درمان خشکی بینی عبارتند از: استفاده از اسپری سالین بینی در هنگامی که این خشکی ناخوشایند است، استفاده از پماد وازلین موضعی 2-3 بار در روز در داخل بینی خود، دوش با بخار داغ و یا استفاده از سونا. در نهایت، یک چیز ساده که به بسیاری از بیماران در دوره التیام بعد از عمل کمک میکند، استفاده از یک دستگاه مرطوب کنندهی هوای سرد در کنار تخت خود با جهت پاشش آن به سمت سر خود است، به این ترتیب بیمار در بخار دستگاه مرطوب کننده در طول شب تنفس میکند. این کار، پوشش داخلی بینی و مجرای هوایی دهانی را نرم و لغزنده میکند و به بهبودی سریعتر و همچنین رفع هرگونه ناراحتی مرتبط با این مشکل کمک میکند. بینی بعضی از بیماران بعد از عمل جراحی بینی، به دلیل تولید ترشحات شفاف برای چند ماه، بیش از حد مرطوب میشود. با اینکه این حالت وضعیت واقعاً ناخوشایندی است، اما خبر خوب این است که معمولاً موقتی خواهد بود و ظرف چند ماه پس از عمل جراحی کاهش خواهد یافت.