اگر فرزندتان گاه گاهی خروپف می‌کند، این پدیده کاملاً طبیعی است و به سادگی قابل درمان است. با این حال، خروپف دائم کودکان می‌تواند نشانه‌ای از یک عارضه‌ی جدی باشد و می‌بایستی مورد معاینه قرار گیرد. خروپف در کودکان می‌تواند نشانه‌ی عارضه آپنه (تنگی نفس) خواب باشد. این مشکل جدی می‌تواند تنفس کودکان در هنگام شب را تحت تأثیر خود قرار دهد.
شاید پذیرفتن این مسئله که کودکان خردسالمان می‌توانند به بزرگی و شدت بزرگسالان خروپف کنند، امری قابل باور نباشد. با این حال یافتن دلیل این عارضه و انجام اقدامات مقتضی از جمله‌ی وظایف والدین خواهد بود. در صورتیکه کودک شما نیز از عارضه‌ی خروپف در هنگام خواب رنج می‌برد، حتماً برای کمک به او برای جلوگیری از خروپف با استفاده از روش‌های درمانی مؤثر، با یک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. معمولاً کودکان مبتلا به سندروم داون، شکاف کام و تو رفتگی چانه، مرتباً خروپف می‌کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد خروپف و دریافت وقت مشاوره برای درمان خرخر در کودکان یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره 36266851-031 تماس حاصل نمایید.
خروپف در کودکان
در حدود 12 تا 15 درصد از کودکان خردسال به طور منظم خروپف می‌کنند. اکثر این کودکان به خروپف ساده مبتلا هستند، بدین معنی که هرچند ممکن است خروپف آن‌ها شدید باشد ولی تنفس آن‌ها به دلیل کاهش سطح اکسیژن بدن دچار وقفه نمی‌شود. در حدود 2 درصد از کل کودکان از مشکل انسداد قابل توجه تنفس در هنگام خواب رنج می‌برند. این مسئله باعث می‌شود در فواصل زمانی کوتاهی، علیرغم تلاش برای تنفس، قادر به نفس کشیدن نباشند. این عارضه قطع تنفس یا در اصطلاح آپنه گفته می‌شود. خروپف و آپنه خواب که بخشی از طیف مشکلات تنفسی در هنگام شب به حساب می‌آیند، تحت عنوان اختلالات تنفسی خواب نیز شناخته می‌شوند.
چه چیزی باعث خروپف و آپنه انسدادی خواب در کودکان می‌شود؟
زمینه‌های بروز خروپف در هنگام خواب در همه‌ی انسان‌ها وجود دارد. وقتی فردی بیدار است، عضلاتی که نقش نگهدارنده‌ی مجرای گلو را بر عهده دارند، راه‌های هوایی را باز نگه می‌دارند. ولی در موقع خواب، قدرت این عضلات تا حد زیادی افت می‌کند و باعث تنگ‌تر شدن راه‌های هوایی در هنگام تنفس می‌شود. در موارد بسیار نادری، برخی از کودکان به دلیل عملکرد نامناسب مرکز تنفسی مغز و در نتیجه‌ی آن، کارکرد نادرست عضلات تنفسی، دچار وقفه‌های تنفسی در هنگام خواب می‌شوند. این عارضه آپنه خواب مرکزی نامیده می‌شود و معمولاً در کودکان مبتلا به برخی سندرم‌های خاص عصبی که مغز و سیستم عصبی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند، مشاهده می‌شود.
عوامل بروز خروپف در کودکان
- بزرگی لوزه‌ها و یا لوزهی سوم
- چاقی
- اختلافات بین جمجمه و صورت (به عنوان مثال سندرم داون، آکندروپلازی)
- مشکلات خفیف عصبی عضلانی، مانند فلج مغزی
- سندرم متابولیک به عنوان مثال بیماری‌های ذخیره‌ای
در اکثر کودکان سالم، بزرگی لوزه‌ها و یا لوزهی سوم دلیل اصلی بروز این عارضه محسوب می‌شود. با وجود اینکه بزرگی لوزه‌ها و یا لوزهی سوم در بسیاری از کودکان خردسال مشاهده می‌شود، لیکن فقط بخش محدودی از این کودکان به مشکل خروپف مبتلا هستند. بنابراین به نظر می‌رسد، در حالیکه بعضی از کودکان سالم خروپف نمی‌کنند، عوامل دیگری در خروپف کردن دیگر کودکان با شرایط مشابه دخیل باشند.
خروپف کودک و آپنه انسدادی خواب چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
- خستگی در طول روز، دشواری بیدار شدن از خواب در صبح
- بیش‌فعالی و یا عملکرد ضعیف
- تمرکز ضعیف
- کمبود انرژی
- افزایش وزن و رشد ضعیف
- بی‌اشتهایی
- کج خلقی
- شب ادراری
تشخیص
برای تشخیص خروپف کودکان معمولا ارزیابی‌هایی از شرایط عمومی کودک شامل معاینات کامل گوش، بینی و گلو به عمل می‌آید. ممکن است بزرگی لوزه‌ها دلیل بروز عارضه باشد و یا ممکن است علائمی مبنی بر انسداد بینی به دلیل پر شدن از مخاط وجود داشته باشد ولی هیچگونه التهاب ظاهری پوشش بینی مشاهده نشود. این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بزرگی لوزهی سوم پشت بینی باشد. معمولاً امکان استفاده از یک تلکسوپ کوچک (آندوسکوپ) برای انجام معاینه و تأیید بزرگی لوزهی سوم برای کودکان بزرگتر وجود دارد. گوش و توانایی شنیداری کودک نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد. دیگر مشخصه‌های ظریف‌تر مانند وزن کودک (در مقایسه با وزن مناسب) نیز باید بررسی شوند. با این حال در عمل، یافته‌های معاینات، بویژه ابعاد لوزه‌ها و لوزهی سوم، برای تأیید ابتلای کودک به خروپف و آپنه‌ی انسدادی خواب قابل اطمینان نخواهند بود. در برخی موارد دیده شده است که بعضی از کودکان دارای لوزه‌های بسیار بزرگ، هرگز به این عارضه دچار نشده‌اند و این در حالی است که بعضی با لوزه‌هایی به مراتب کوچک‌تر از عارضه خروپف رنج می‌برند.
درمان خروپف و آپنه خواب
روش‌هایی که برای درمان خروپف و آپنه خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار منحصربفرد هستند. معمولاً کودکان مبتلا به خروپف خفیف و ساده نیازی به هیچگونه درمانی نخواهند داشت و پزشک تنها به مراقبت از آن‌ها اکتفا می‌کند. در چنین مواردی، استفاده‌ی خانگی از یک پالس‌اکسی‌متر در هنگام خواب برای جلوگیری از کاهش سطح اکسیژن خون بسیار مؤثر خواهد بود. گاهاً برخی از کودکان، بدون افت میزان اکسیژن، بازهم دچار اختلال خواب می‌شوند. در این موارد، و بویژه در صورتیکه والدین کودک بسیار نگران باشند، پزشک به سراغ رو‌های درمانی خواهد رفت. در صورتیکه علائم شدیدی برای کودک مشاهده شوند و یا یافته‌های بررسی‌های انجام شده نشان‌دهنده‌ی عدم اشباع اکسیژن در خون باشد، احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب وجود دارد. در این موارد، درمان‌های ویژه‌ای مورد نیاز خواهد بود. بدون درمان ممکن است این علائم تا سال‌ها ادامه داشته باشند و غالباً در نوجوانان با عوارض شدیدی همراه شوند.
درمان‌های دارویی
گاهی در برخی موارد، بهره‌گیری از داروها در درمان خروپف و آپنه خواب بسیار مؤثر خواهد بود. به عنوان مثال در کودکان مبتلا به التهاب بینی و یا انواع آلرژی‌ها (رینیت)، استفاده از اسپری‌های ضد التهابی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به همین ترتیب، استفاده از قطره‌های سالین، برای نوزادان مبتلا به انسداد بینی، به منظور شل کردن ترشحات بینی بسیار مفید خواهد بود. با این حال، در بسیاری از موارد استفاده از درمان‌های دارویی تأثیر چندانی در برطرف کردن علائم خروپف و آپنه خواب شدید نخواهد داشت.
جراحی لوزه سوم و لوزه‌ها
در بیشتر کودکانی که از عارضه‌ی خروپف و یا آپنه خواب رنج می‌برند، بزرگی لوزه‌ها یا لوزهی سوم، دلیل اصلی بروز این عارضه خواهد بود. برداشتن هر دو یا یکی از این زائده‌ها می‌تواند تأثیر بسزایی در تنفس در هنگام خواب داشته باشد و علاوه بر آن، سایر مشکلات مرتبط با این عارضه را نیز برطرف کند.
روش انجام جراحی
جراح معمولاً عمل برداشتن لوزه سوم (آدنوئیدکتومی) را تحت بیهوشی عمومی (با استفاده از دارو) انجام می‌دهد. در طی این عمل، لوزهی سوم از دهان خارج می‌شود. برای انجام این کار جراح ابزار کوچکی را برای باز نگه داشتن دهان، در داخل دهان کودک قرار می‌دهد. سپس لوزهی سوم بریده شده و یا با استفاده از یک دستگاه حرارت دهنده سوزانده می‌شود. سوزاندن زخم و یا پانسمان آن با استفاده از مواد جاذب مانند گاز، در کنترل خونریزی در طول عمل و پس از آن بسیار مؤثر خواهد بود. معمولاً در این عمل، بخیه زدن لازم نخواهد بود. پس از عمل، تا زمان به هوش آمدن، کودک در اتاق بهبودی خواهد ماند. داروهایی برای کاهش درد و تورم تجویز می‌شوند. معمولاً بیمار در همان روز جراحی از بیمارستان ترخیص خواهد شد و می‌تواند به منزل بازگردد. بهبودی کامل پس از انجام این جراحی، معمولاً بعد از یک تا دو هفته حاصل می‌شود.
سایر شیوه‌های درمانی
هر چند انجام جراحی برداشتن لوزه‌ها و یا لوزهی سوم اکثر موارد مشکل را برطرف می‌کند، ولی گاهی علی رغم این اقدامات، خروپف‌های شدید کودک کماکان ادامه پیدا می‌کنند. درمان‌های بیشتر بسته به شرایط فردی بیمار ممکن است مد نظر قرار گیرند که برای انجام آن‌ها ممکن است به حضور گروه‌های مختلفی از متخصصین نیاز باشد. معمولاً مواردی که علائم شدید آن پس از انجام جراحی برداشتن لوزه‌ها باز هم باقی می‌مانند، به یک متخصص ریه‌ی کودکان، ترجیحاً دارای تجربه در زمینه‌ی مشکلات خواب، سپرده می‌شوند. غالباً در این موارد، معاینات و بررسی‌های پیچیده‌تری (پلی‌سومنوگرافی) از خواب بیمار به عمل آورده می‌شود. ممکن است به استفاده از محافظی برای تنفس در هنگام خواب نیاز باشد. بدین منظور معمولاً از یک ماسک صورت متصل به یک پمپ که برروی بینی و یا دهان قرار می‌گیرد، استفاده می‌شود. این وسیله با باز نگه داشتن مجاری تنفسی، امکان عبور هوا را فراهم می‌آورد. این روش تحت عنوان فشار جریان هوای مثبت دائمی و یا CPAP شناخته می‌شود.