سالک نوعی بیماری انگلی است که در بعضی از مناطق گرمسیری ، نیمه گرمسیری و جنوب اروپا یافت می شود. بیماری سالک در اثر عفونت با انگل های لیشمانیا ایجاد می شود که با نیش پشه های خاکی منتشر می شوند. انواع مختلفی از بیماری سالک در افراد وجود دارد. شایع ترین اشکال ، سالک پوستی است که باعث زخم های پوستی می شود و سالک احشایی که چندین اندام داخلی (معمولاً طحال ، کبد و مغز استخوان) را درگیر می کند.
علائم و نشانه های سالک پوستی چیست؟
برخی از افراد بدون هیچ گونه علائم و نشانه ای به یک عفونت خاموش مبتلا هستند. افرادی که به شواهد بالینی آلودگی مبتلا می شوند ، یک یا چند زخم در پوست خود دارند. زخم ها با گذشت زمان می توانند از نظر اندازه و ظاهر تغییر کنند. زخم ها ممکن است به صورت برجستگی یا گره (توده) شروع شوند و ممکن است در نهایت به صورت زخم (مانند آتشفشان ، با لبه برجسته و دهانه مرکزی) ختم شوند. زخم ها معمولاً بدون درد هستند اما می توانند دردناک هم باشند. برخی از افراد غدد متورم در نزدیکی زخم ها دارند (به عنوان مثال ، زیر بازو ، اگر زخم ها روی بازو یا دست باشد).
چگونه افراد به انگل های لیشمانیا آلوده می شوند؟
اصلی ترین عامل نیش پشه های خاکی ماده است. پشه های خاکی با مکیدن خون از یک حیوان یا شخص آلوده، آلوده می شوند. مردم ممکن است متوجه نیش پشه های خاکی نشوند زیرا:
- آنها هیچ صدایی ایجاد نمی کنند.
- آنها کوچک هستند: به طور متوسط ، تقریباً یک چهارم پشه ها یا حتی کوچکتر هستند.
- نیش آنها ممکن است مورد توجه قرار نگیرد (گزش می تواند بدون درد یا دردناک باشد).
پشه های خاکی معمولاً در گرگ و میش ، عصر و ساعت های شب (از غروب تا طلوع صبح) بیشتر فعال هستند. برخی از انواع انگل های لیشمانیا نیز ممکن است از طریق سوزن های آلوده (استفاده از سوزن مشترک) منتشر شوند. انتقال مادرزادی (منتقل شده از زن باردار به نوزاد) نیز گزارش شده است.
چه کسانی در معرض خطر عفونت لیشمانیا هستند؟
افراد در هر سنی در صورت زندگی یا مسافرت در جایی که سالک دیده شود در معرض خطر عفونت هستند. سالک معمولاً در روستاها بیشتر از مناطق شهری دیده می شود ، اما در حومه برخی از شهرها دیده می شود. خطر انتقال از غروب تا طلوع فجر بیشتر است زیرا این زمانی است که پشه های شنی بیشتر فعال هستند ( به ویژه در شب، گرگ و میش و در فضای باز). نمونه هایی از افرادی که ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند شامل مسافران ماجراجو، گردشگران طبیعت گرد و سربازان هستند.
اگر پشه ی آلوده من را نیش بزند ، چه زمانی بیماری سالک ایجاد می شود؟
برخی از افراد بدون هیچ گونه علائم و نشانه ای به یک عفونت خاموش مبتلا هستند.زخم های پوستی سالک معمولاً طی چند هفته یا چند ماه پس از نیش پشه ایجاد می شوند.افراد مبتلا به لیشمانیوز احشایی معمولاً طی چند ماه بعد از زمان گزش بیمار می شوند.
اگر فکر می کنم ممکن است مبتلا به سالک باشم چه کاری باید انجام دهم؟
به مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی مراجعه کنید. حتماً بگویید که کجا سفر کرده اید و احتمال ابتلا به سالک را ذکر کنید.پزشک آزمایشات لازم برای بررسی وجود انگل را انجام می دهد.
آیا سالک باید درمان شود؟
زخم های پوستی سالک پوستی معمولاً خود به خود بهبود می یابند ، حتی بدون درمان. اما این ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد و زخم ها می توانند آثار زشتی ایجاد کنند. انواع خاصی از انگل ممکن است در پوست پخش شده و باعث ایجاد زخم در غشاهای مخاطی بینی ، دهان یا گلو شود (سالک مخاطی). اطمینان از درمان کافی عفونت پوستی می تواند به جلوگیری از سالک مخاطی کمک کند.
اقدامات پیشگیرانه از بیماری:
من قصد دارم به منطقه ای از جهان سفر کنم که در آن سالک دیده می شود. برای جلوگیری از عفونت چه کاری می توانم انجام دهم؟
هیچ واکسن یا دارویی برای جلوگیری از عفونت در دسترس نیست. بهترین راه برای جلوگیری از عفونت در مسافران ، محافظت از خود در برابر گزش این نوع پشه است. برای کاهش خطر این اقدامات پیشگیرانه را دنبال کنید:
بیرون از منزل:
- از فعالیت در فضای باز ، به ویژه از غروب تا طلوع آفتاب ، که پشه های شنی بیشترین فعالیت را دارند ، خودداری کنید.
- در محوطه های باز مقدار پوست در معرض نیش حشره را به حداقل برسانید. تا جایی که در آب و هوا قابل تحمل باشد ، از پیراهن های آستین بلند ، شلوارهای بلند و جوراب استفاده کنید و پیراهن خود را در شلوار خود فرو کنید.
- از مواد دافع حشرات روی پوست در معرض استفاده کنید. موثرترین دافع گونه‌های حاوی DEET هستند
- هنگامی که در داخل خانه هستید:
- از توری و تهویه استفاده کنید.
- به خاطر داشته باشید که مگس های شنی بسیار کوچکتر از پشه ها هستند و بنابراین می توانند از سوراخ های کوچک عبور کنند. لذا محل زندگی (خواب )را با استفاده از یک حشره کش اسپری کنید تا حشرات از بین بروند.
- اگر در یک مکان با تهویه مطبوع ساکن نیستید در صورت امکان از بستری استفاده کنید که در آن حشره کش پاشیده شده است. همین روش را می توان در پرده ها ، ملحفه ها و لباس ها اعمال کرد .
اگر قبلاً سالک داشته ام ، آیا می توانم دوباره به آن مبتلا شوم؟
بله. برخی از افراد بیش از یک بار مبتلا به سالک پوستی شده اند. بنابراین ، هر زمان که در منطقه ای که بیماری سالک مشاهده می شود ، باید اقدامات پیشگیرانه ذکر شده در بالا را دنبال کنید.
درمان جای سالک
جای زخم یا اسکارهای ناشی از بیماری سالک ، ظاهر ناخوشایندی را بر روی پوست ایجاد می کند .این شرایط توجه دیگران را به شخص جلب می کند و می تواند باعث پایین آمدن اعتماد به نفس شخص شود. لیزر، تزریق کورتیزون، سلول های بنیادی، لایه برداری شیمیایی، درمابریژن و جراحی روش های متعدد برطرف کردن جای سالک هستند. دکتر جعفری پور با بررسی جای زخم و اندازه ضایعه، شرایط بیمار از جمله سن و با استفاده از دانش و تجربه ی خود بهترین روش درمان را برای شما انتخاب می کنند.